Bazı çocuklar doğuştan zordur, diğer çocuklara göre daha farklı yapıdadırlar. Hareketlilik, duyarlılık, dikkatsizlik ve karamsarlık genel olarak zor olan çocukların ortak özellikleridir. Beslenmeleri, uykuları, aktiviteleri, arkadaşlık ilişkileri, yeni deneyimleri ebeveynleri için her zaman daha uğraştırıcı olmuştur. Bu ufaklıklar 0-1 yaş döneminde biraz huysuzluklarıyla kendilerini belli etse de ilk adımlarla beraber yerinde duramayan, uyarılara aldırmayan, konsantre olmakta güçlük çeken, daha mutsuz ve daha çok ağlayan çocuklar haline gelirler. Böyle olmalarında kimsenin bir etkisi yoktur; bu tamamen genlerin işidir. Böyle çocukları büyütürken izlenebilecek en doğru yol onların rahatsız edici davranışlarını pekiştirmeden, olumlu özelliklerini her zaman destekleyerek gelişimlerine katkıda bulunmaktır.
Fazla Enerjik Çocuklar
İlk aylardan itibaren hareketli yapıları ebeveynlerinin dikkatini çekmiştir; elleri kolları durmaz, kucaktan inmek istemez, çabuk sıkılırlar. Biraz büyümeye başladıklarında yürümeden önce tırmanmayı öğrenebilirler. Sabit kalamazlar; araba koltuğundan, mama sandalyelerinden hoşlanmamaları çok normaldir. Uyarılardan hazzetmezler, çok da dikkate almazlar zaten.
Hareketli çocukların park, bahçe gibi yerlerde enerjilerini atmalarını sağlayın. Onları sık sık çocuk oyun alanlarına götürün. Evde enerjilerini atabilecekleri bol hareketli etkinlik zamanları oluşturun. Bu tip çocuklar “desteklendiklerinde” öz güveni yüksek, her zorluğun altından kalkabilecek, güçlü karakterde bireyler olurlar.
Dikkat Problemi Yaşayan Çocuklar
Çocukların genel olarak dikkat süreleri kısadır. Çabuk sıkılırlar. Dikkat dağınıklığı yaşayan çocuklarda ise dikkat süresi neredeyse hiç yoktur. Bir aktiviteyi başarıyla sonlandırmak onlar için çok zordur. Daldan dala atlamayı severler; bir oyun bitmeden diğer oyuna geçmek isterler. Bir-iki yaş döneminde bebekler ifade sıkıntısı yaşasa da hoşlandıkları şeyleri hal ve hareketleriyle başarılı bir şekilde anlatırlar. Bu yüzden bir bebeğin en sevdiği çizgi film, hayvanlar ve oyuncaklar anne babası tarafından kolaylıkla anlaşılır. Ufaklığın ilgi alanına yönelik aktivitelerle dikkat süresini uzatabilirsiniz. Örneğin arabalardan çok hoşlanıyorsa harika oyunlar kurabilirsiniz. Dikkatini daha iyi verebilmesi için birlikte oyun oynarken evin tamamen sessiz olmasına ve küçükle göz teması kurarak konuşmaya dikkat edin.
Yabancılık Çeken Çocuklar
Bu çocuklar rutinlerin dışına çıkmak istemezler pek. Yeni insanlarla tanışmaktan çekinirler, her ortamdan hoşlanmazlar ve evlerine tanımadıkları kişiler gelsin istemezler. Girdikleri farklı ortamlarda kimse onlara bakmasın ve konuşmasın isterler. Böyle durumlarda anne babalarının bacaklarına yapışıp ağlamaya başlamaları çok normaldir. Bu tür davranışlar için onlara kızmayın. Her zaman destekleyici ve sabırlı olun. Ortam değiştirmeden önce çocuğunuza gideceğiniz yerler hakkında bilgi verin. Varsa görüşeceğiniz kişilerin fotoğraflarını gösterin. Bu, onun için rahatlatıcı olacaktır.
Mutsuzluğu Tercih Eden Çocuklar
Mutsuz çocuklar karamsar yapıdadır. Olumluya yönelmek yerine olumsuz durumları daha çok dikkate alırlar. Bebeklik döneminde daha az güler, yaşıtlarına göre daha çok mızırdanırlar. Bir-iki yaş ve sonrasında da genellikle memnuniyetsiz yapıda olurlar. Bu çocukları oldukları gibi kabul etmek onlara en büyük iyilik olacaktır. Her çocuğun ihtiyaç duyduğu koşulsuz sevgi, bu çocuklara mutluluğu öğretme adına anahtar işlev görür. Kapasitelerine göre, takıldıkları noktaların aslında çok önemli olmadığı zaman zaman sözle, zaman zaman da duygu dili ile gösterilebilir. Mesela üzerine yemek döküldüğü için bile mızırdanan çocuğu sevgiyle kucaklamak ve üzerini temizlemek meseleyi büyütmemeye ve tatlılıkla çözmeye dair bir örnek olabilir. Ancak burada dikkat edilecek husus, çocuğun duygularını küçümsemek yerine mutsuzluk veren durumun önemsizliğini ifade etmeye çalışmaktır.
Aşırı Duyarlı Çocuklar
Sırtı kaşınmıştır, yeni saçlarını beğenmemiştir, çorabı fazla sıkıyordur, en sevdiği reklam kısa sürmüştür, dışarıdan çok ses geliyordur, etraf dağınıktır, dondurma fazla soğuktur… Aşırı duyarlı çocuklar çevresindeki her şeye karşı aşırı titizdir. Her şey gönüllerine göre, muntazam olsun isterler. Sorun saydıkları en ufak bir şeyde yüksek sesle ağlayabilirler. Aşırı duyarlı çocuklara çok fazla eleştiride bulunmaktan kaçının. Rahatsızlık duyduğu konularda sorunları hallederek ona yardımcı olmaya çalışın. Sevdiği etkinlikleri planlamasına olanak verin ve birlikte yapmaya çalışın. Bol bol konuşun, onlara karşı duyarsız kalmayın. Sıklıkla rahatlatıcı telkinlerde bulunun.
Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Bu Bebekler Bir Âlem – Semerkand Aile Yayınları