Kurban Hakkında Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

Kurban, udhiyye ne demektir?

Cevap: Kurban, Allah rızası için, Hak Teâlâ’nın zatına manen yakın olmak için kurban niyetiyle kesilen özel hayvanlardır. Kurban bayramında kesilen bu hayvanlara da “udhiyye” denir.

Kurbanın hükmü nedir?

Cevap: Kurban bayramında, müslüman, hür ve nisaba mâlik olup mukim (yani yolcu olmayan) bir kimsenin kurban kesmesi bir vecîbedir. Bu konuda aslî ihtiyaçlarından başka, artıcı olsun veya olmasın 200 dirhem gümüş miktarı (20 dinar, yani 85 gr. altın) bir mala sahip olan kimse nisaba mâlik sayılır.

Kurban kesecek müslümanın akıl sahibi ve bulûğa ermiş olması şart mıdır?

Cevap: İmâm-ı Âzam ile İmam Ebû Yusuf’a göre şart değildir. Çocukların ve delilerin mallarından velileri kurban keser, bu kurbanın etinden bir kısmını kendileri yerler, bir kısmını da kendisinden istifade edecekleri elbise gibi bir mal ile değiş tokuş ederler. Fakat İmam Muhammed’e göre bu konuda akıl sahibi ve bulûğa ermiş olmak şarttır. Fetva da bu görüşe göredir.

Hangi hayvanlar kurban kesilebilir?

Cevap: Koyun, keçi, sığır, manda ve deve kurban kesilebilir. Koyun ile keçi birer yaşında bulunmalıdır. Koyun, yedi-sekiz aylık olduğu halde, bir yaşındaymış gibi görünüyorsa kurban edilebilir. Sığır ile manda da ikişer yaşlarını bitirmiş olmalıdır. Deve ise en az beş yaşını tamamlamış olmalıdır.

Bir kurbanlık hayvan kaç kişi adına kesilebilir?

Cevap: Bir koyun veya keçi bir kişi adına kurban edilir. Bir sığır, manda ve deve ise birden yedi kişiye kadarki grup adına kadar kurban edilebilir. Bu yedi kişinin hepsinin müslüman olması ve her biri kurbanlık hayvanın yedide bir hissesine mâlik olması ve her biri kendi hissesini Allah rızası için kurban etmesi gerekir.

Bir kurbanda, ortak olanların hepsinin ibadet niyetinde olması gerekli midir?

Cevap: Evet, gereklidir. Bir deveyi veya sığırı kesecek olan yedi kişiden her biri, kendi hissesiyle Allah rızasına niyet etmelidir. Bu konuda ibadet yönlerinin aynı olup olmaması aynıdır. Şöyle ki: Ortaklardan biri udhiyye, diğerleri de başka ibadet yönlerinden birine mesela, nâfile olarak hedy veya kırân haccından dolayı kurban kesmeye veya akîkaya niyet etse câizdir. Bununla beraber bu konuda ibadet yönlerinin beraber olması mesela, hepsinin de udhiyyeye niyet etmesi daha uygundur. Hatta bir rivayete göre İmâm-ı Âzam hazretleri, böyle bir kurbanda, ibadet yönlerinin farklı olmasını mekruh görmüştür.

Kurban ne zaman kesilebilir?

Cevap: Kurban bayramında kesilecek udhiyye kurbanının zamanı, kurban bayramı günleri yani birinci, ikinci ve üçüncü günleridir. Kurban bayramı namazı kılınan yerlerde, kurbanlar bayram namazından sonra kesilmeye başlanır. Diğer yerlerde ise kurbanlar, ilk kurban gününün fecrinden sonra üç gün içinde kesilebilir. Kurbanı geceleyin kesmek ise tenzîhen mekruhtur.

Kurban kesilirken ne okunmalıdır?

Cevap: Kurban, kıbleye karşı yatırılır ve kurbanı kesen,

 بِسْمِ الّٰلِ اَلّٰلُ اَكْبَرُ 

diyerek onu keser. Buna ilaveten,

 اِنَّ صَلَت۪ى وَنُسُك۪ى وَمَحْيَايَ وَمَمَات۪ي لِِّٰ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ 

“Benim namazım, ibadetlerim, yaşayışım ve ölümüm âlemlerin Rabb’i Allah içindir” (En‘âm 6/162) âyetini de okur.

Kurbanın etinden sahibi yiyebilir mi?

Cevap: Evet, kurbanın sahibi, ister zengin ister fakir olsun yiyebilir. Tercih edilen görüş böyledir. Bir kısmını da komşularına ve fakirlere dağıtır. Fakat adak kurbanının etinden ne sahibi ve eşi ne de onun usul ve fürûu (anne baba, dede ve nineleri ile evlat ve torunları) yiyebilirler. Adak kurbanının etlerinden zenginlere de verilemez. Tamamı fakirlere tasadduk edilir.

Kimlerin kestiği belirli hayvanların etleri yenilebilir?

Cevap: Müslümanların ve zimmî veya İslâm ülkesi dışında bulunulan yahudi ile hıristiyanların Allah Teâlâ’nın ismini zikrederek kestikleri belirli hayvanların etleri yenilebilir. Fakat Mecûsîler’in, puta tapanların, dinden dönenlerin, besmele-i şerifeyi kasten terkeden müslüman veya Ehl-i kitabın kestikleri hayvanların etleri yenmez. Bunları yemek haramdır.

Ehl-i kitap olan yahudiler ile hıristiyanların kestikleri hayvanları Allah’ın ismini zikrederek kestiklerini zannederiz. Fakat bir hıristiyanın,

 بِسْمِ رَبِّنَا الْمَس۪يحِ 

diye Hz. İsa adına bir hayvanı kestiğini görür veya işitirsek o hayvanın etinden yiyemeyiz.

Bununla beraber kurbanı Ehl-i kitaba kestirmek, üç imama göre mekruhtur. İmam Malik’e göre ise câiz değildir. Yine bir zimmînin bir müslüman adına vekil olarak keseceği bir hayvan da İmam Mâlik’e göre kurban olmuş sayılmaz.


Ayrıca bakınız: Kurban Fıkhı


Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Ömer Nasuhi Bilmen - Sorulu Cevaplı Dinî Bilgiler