Şu 5 Kimse ile Arkadaş Olma!
12. yüzyılın meşhur sûfî âlimi İmam Gazâlî rahimehullah “İhyâu Ulûmi’d-Dîn” adlı meşhur eserinin “Kardeşlik Hukuku” bölümünde şöyle der:
Âriflerden biri demiştir ki:
“İnsanlardan ancak şu özelliklere sahip kimse ile arkadaş ol:
Senin sırrını saklar. İyi halini yayar, kusurunu örter. Bir sıkıntı ve felaket anında yanında olur. Bir nimet veya insanların rağbet ettiği bir şey olduğunda seni kendisine tercih eder.
Bu vasıflarda birini bulamazsan, sadece kendinle arkadaş ol.”
Âlimlerden biri şöyle demiştir:
“Ancak şu iki kimseden biriyle arkadaş ol:
Dinin hakkında kendisinden bir şey öğrendiğin ve sana fayda verecek bir kimse ile. Ya da kendisine dini hakkında bir şey öğretip senden doğruları kabul edecek biri ile... Bunların dışındaki kimseye gelince, ondan kaç!”
Ediplerden biri der ki:
“İnsanlar dört çeşittir. Bir çeşit insan vardır ki her şeyi ile tatlıdır; ona doyum olmaz. Bir diğeri vardır ki her şeyi ile acıdır; ağza alınmaz. Bir çeşit insan vardır ki ekşidir; o senden bir şey koparmadan önce sen ondan lazım olanı al. Bir diğeri de vardır ki tuz gibidir; ihtiyacın olduğunda ondan gerektiği kadarını al kullan.”
Cafer-i Sâdık rahmetullahi aleyh demiştir ki:
“Şu beş kimse ile arkadaş olma, onların dışında istediğinle arkadaş ol. Bunlar şöyle kişilerdir:
Yalancı: Onunla arkadaş olursan devamlı kaybedersin. O seraba benzer; senden uzak olan kimseyi sana yaklaştırır, yakın olan kimseyi de uzaklaştırır.
Ahmak: Onunla arkadaş olursan, hiçbir şey elde edemezsin. O sana fayda vermek isterken zarar verir.
Cimri: O senin en muhtaç olduğun şeyi senden esirger.
Korkak: O zor bir anda seni kendi canı ve malı karşılığında düşmana teslim eder.
Günahlara dalan kimse: O elde edeceği bir lokma ekmeğe yahut daha azına seni satar.”
“Daha azı nedir?” diye sorulunca, “Bir lokmayı elde edemezse de ona tamah etmesidir” demiştir.
Cüneyd-i Bağdâdî rahmetullahi aleyh der ki:
“Güzel ahlâklı (tevazu sahibi) bir günahkârın arkadaşlığı, kötü huylu (kendini beğenmiş, kibirli) bir fakihin arkadaş olmasından bana daha hoş gelir.”
Sehl b. Abdullah et-Tüsterî rahmetullahi aleyh demiştir ki:
“İnsanlardan üç sınıfın arkadaşlığından sakın: Gaflete dalmış zalimler, dünya ehline yağcılık yapan âlimler ve cehalet içinde kalmış tasavvuf ehli.”
Aşağıdaki kaynaklardan faydalanılmıştır:
Cihat Ceylan - Semerkand Dergisi Sayı:290 s.10