Çocuğunuza nezaket kurallarını, ilk adımlarını atıp daha aktif hale geldiği anlardan itibaren öğretebilirsiniz; çünkü miniğiniz kibar olmayı öğrenmek için asla küçük değildir. Uygun davranış şekilleri ebeveynler tarafından ne kadar erken öğretilirse, çocuk tarafından da o kadar kolay ve çabuk benimsenecektir. Ebeveynlerin, küçüğe uygun ortam sunması, nezaketli ve yerinde uyarılarda bulunması, bu konuda iyi model olmaları kibarlık konusundaki eğitimi etkili kılacaktır.
Anahtar Kelimelerle İşe Başlayabilirsiniz
Bebeğinize küçük yaştan itibaren, “Lütfen, teşekkür ederim, özür dilerim” gibi nezaket içeren kelimeleri onun yanında sık sık kullanarak öğretebilirsiniz. Anahtar kelimelerle ilgili algı oluşturabilir, ilk kelimelerini kurduğu anlardan itibaren de bu sözcüklerin doğru kullanımları için ona destek olabilirsiniz. Örneğin yemek yedirirken ona, “Ağzını aç” yerine, “Lütfen ağzını açar mısın?” ve açtığı zaman ise, “Teşekkür ederim” diyerek basit günlük diyaloglarla bebeğinize bu sözcüklerin anlamını kolaylıkla kavratabilirsiniz.
Neden-Sonuç Konusunda Bilgilendirilmeli
Küçüğün, günlük hayatta ebeveynleri tarafından gösterilen kibar davranışların neden ve sonuçlarını bilmeye ve öğrenmeye her zaman hakkı vardır. Örneğin, “Baban işten geldiği için yorgun. O yüzden sofrayı tek başıma hazırlıyorum” demek çocuğa etrafında gördükleri hakkında bilgi verecektir. Çok minik oldukları için bu bilgilerin çocuklarda bir karşılığı olmadığı yanılgısına kapılsak da biraz büyüdüklerinde her şeyi belleklerine eşsiz bir sistemle kaydetmiş olduklarını görecek ve şaşıracağız. İşte tam da bu sebeple marketteki kasiyere neden teşekkür edildiği, bankamatikte sıra bekleyen yaşlı amcaya neden öncelik tanındığı, düşen birine neden yardım edildiği hakkında onları yeri geldikçe bilgilendirmeli, bilinçlendirmeliyiz.
İş Birliği İçinde Olun
Çocuğunuz çok küçük olduğundan -ve muhtemelen henüz konuşamadığından- nerede, ne söylemesi gerektiği hakkında desteklenmeye ihtiyacı vardır. Görmekten keyif aldığı bir akranı geldiğinde ona, “Hoş geldin” diyemez ama gözleriyle dahi mutlu olduğunu belli eder. Bu durumda ebeveynin bu görevi üstlenip, “Hoş geldiniz”, “Güle güle”, “Birlikte vakit geçirdiğimiz için ben ve bebeğim çok mutlu olduk” gibi nezaket içeren cümleleri bebeğin hoşuna gideceği bir tonlamayla söylemesi gerekir.
Baskıdan Uzak Durun
Bebeğiniz artık büyümeye başladı ve öğrettiğiniz, zihnine yerleştiğini düşündüğünüz kibarlık şifrelerini henüz kullanmadıysa asla baskı yoluyla bir şeyleri söyletmeye çalışmayın. “Teşekkür etmeyi daha kaç kez hatırlatacağım?” ya da, “Yemeğini ellerinle yeme!” gibi sert cümle kalıplarıyla, baskıcı ve can sıkıcı bir üslupla asla yaklaşmayın ona. Unutmayın ki nezaketli olması konusunda desteklenen bir çocuk, bu kuralları benimseyerek büyüyecektir. Ona eleştirel, asabi bir tavırla söylenmesi gerekenleri hatırlatmak yerine evde yalnız olduğunuz bir sırada, “Tatlım bir şey demeyi unutmadın mı?” gibi yumuşak ve rahatlatıcı tavırlarla yaklaşın.
Nezaketli Olmayı Öğretirken Zorla Bir Kalıbın İçine Sokmaya Çalışmayın
Küçük bir çocuğun eşyaları yere saçması, suyu dökerek içmesi, bardağın içine elini sokması, başını ıslatması, annesinin elbisesine elini silmesi ve tüm bunlar için “özür dilememesi” onun asla nezaketsiz olduğu veya bu kuralları öğrenemediği anlamına gelmez. Yaşı çok küçük olduğu için mağara adamı gibi davranıp yemek yemesi çok normaldir. Bu yüzden ebeveynlerin bebeklerin yaşına uygun beklentiler içinde olması ve çocuklarını buna göre değerlendirmesi, miniğin gelişimi için destekleyici bir tavır olacaktır. Ebeveynler, sık sık uyarıda bulunup bu davranışları değiştirmeye, ufaklığı zorla bir “kibarlık kalıbı” içine sokmaya çalışırlarsa, ister istemez pek de hoşa gitmeyecek, dürtüsel davranışlara neden olabilirler. İşin özü, sevgiyle büyüyen ve verilmek istenen hangi değer varsa ailede yaşayarak gören çocuklar -ebeveynlerinin de sabrı neticesindeincelikli olup sağlıklı davranışlar sergileyeceklerdir.
Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Bu Bebekler Bir Âlem – Semerkand Aile Yayınları