Gece Namazı Nedir? Önemi ve Fazileti

Gece Namazı Nedir?

Gece Namazı (Salât-ı Leyl): Yatsı namazından sonra daha uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra kılınacak olan nafile namazdır. (Mehmet Erdoğan, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, s. 493)

Teheccüd Namazı: Yatsı namazından sonra bir miktar uyuduktan sonra kılınan namazdır. (Mehmet Erdoğan, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, s. 559)

Halk arasında ‘gece namazı’ daha çok teheccüd namazı için kullanılsa da, bu tabir güneşin batışından imsak vaktine kadar kılınan bütün nafile namazları içine alır. Dolayısıyla teravih namazı da gece kılınan bir namazdır.

Gece Namazının Önemi

İbadet, kulu Rabb’ine yaklaştıran en önemli unsur olmakla beraber insanın da yaratılış gayesini teşkil etmektedir. Nitekim âyet-i kerimede Cenâb-ı Hak, “Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk (ibadet) etsinler diye yarattım” (Zâriyât 51/56) buyurmak suretiyle insanın bu temel gayesine dikkat çeker.

Kul, ancak samimiyetine riya karıştırmadan, ihlâs ile yaptığı ibadetler sayesinde Allah [celle celâluhû] katında makbul bir kul haline gelebilir. İnsanın ibadetlerini sadece yaratıcısını gözeterek, O'nun rızası için yapması gerektiğini bizzat Allah Teâlâ bizlere şu âyet-i celileyle haber vermektedir:

“De ki: Şüphesiz benim namazım da, ibadetlerim de, dirilişim de, ölümüm de hiçbir ortağı olmayan, âlemlerin Rabb’i olan Allah’a aittir” (En‘âm 6/162-163).

Allah Resûlü’nün mübarek hayatlarını gözümüzün önüne getirdiğimizde onun örnek bir kul olduğunu âşikâr olarak görürüz. O öyle bir kuldu ki gelmiş geçmiş bütün günahları bağışlanmış olmasına rağmen yine de ibadetten geri durmazdı. O kadar ki geceleri mübarek ayakları şişinceye kadar namaz kılar, Rabb’ine ibadet ederdi.

Nitekim müminlerin annesi Hz. Âişe [radıyallahu anhâ] diyor ki: “Peygamber Efendimiz [sallallahu aleyhi vesellem] geceleri mübarek ayakları şişinceye kadar gece namazına devam ederdi. Bir gün kendisine,

- Ey Allah’ın resûlü, geçmiş ve gelecek günahların bağışlandığı halde niçin böyle yapıyorsun, dediğimde buyurdular ki:

- Ey Âişe! Rabbim’e çok şükreden bir kul olmayayım mı?” (Buhârî, Teheccüd, 6, Tefsîr, 48/1; bk. Tirmizî, Salât, 304; Nesâî, Kıyâmü’l-Leyl, 17.)

Gece Namazının Fazileti

İşlenen günahlar zamanla kul ile Rabb’i arasında manevi mesafelerin oluşmasına yol açar. Bu mesafeleri ortadan kaldırabilmek için günahlardan arınmak şarttır. Bu da ancak samimi bir tövbeyle beraber ibadet ve taate devam etmekle mümkündür. İbadet ve taatler de tövbe gibi günahlardan temizlenmeye vesiledirler. Çünkü hadis-i şeriflerde, ibadetlerin işlenen günahlara kefâret olacağı bildirilmiştir. Konuyla ilgili bir hadis-i şerif şöyledir: “Allah [celle celâluhû], cumayı kılanın iki cuma arasındaki günahlarını örter.” (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, V, 181 (nr. 21569))

Gece namazı bu itibarla çok önemlidir. Gece namazı salihlerin amellerindendir. O yüzden Allah Resûlü buyurdular ki:

“Gece namazına sarılın. Çünkü o sizden önceki salih kişilerin amellerindendir.” (Tirmizî, Daavât,102)

Vehb b. Münebbih [rahmetullahi aleyh] gece namazı için şöyle demiştir: “Gece namazıyla değersiz kimseler değerlenir, zillet içinde bulunan kimseler izzet sahibi olur.”

Hasan-ı Basrî [rahmetullahi aleyh] ise, “Gece namazında aldığım lezzeti başka bir ibadette bulamadım” demek suretiyle gece namazından aldığı manevi lezzeti itiraf etmiştir.

Gece namazının Allah [celle celâlulû] katında önemli bir ibadet olduğunu Cebrâil’in [aleyhisselâm] İbn Ömer [radıyal-lahu anh] için Peygamber Efendimiz’e [sallallahu aleyhi vesellem] yaptığı şu tavsiyeden anlıyoruz:

Cebrâil [aleyhisselâm] Resûlullah Efendimiz’e [sallallahu aleyhi vesellem],

- İbn Ömer iyi adam! Bir de gece namaz kılsa, dedi.

Hz. Peygamber de [sallallahu aleyhi vesellem] bu durumu İbn Ömer’e [radıyallahu anh] bildirdi. İbn Ömer de [radıyallahu anh] o günden sonra devamlı olarak gece namazı kılmaya başladı.

İmam Nâfi‘ [rahmetullahi aleyh] der ki: “İbn Ömer [radıyallahu anh] geceleyin namaz kılar ve,

- Nâfi‘, sabaha vardık mı, diye sorardı; kendisine,

- Hayır, demem üzerine yine namaza durur ve tekrar,

- Nâfi‘, sabaha vardık mı, diye sorardı. Kendisine,

- Evet, diye cevap verince tan yeri ağarıncaya kadar oturur, Allah Teâlâ’ya istiğfar ederdi. (Buhârî, Teheccüd, 2, Fezâilü’s-Sahâbe, 140)

Gece İbadetine Riya Karışması Daha Zordur

Gece ibadeti pek çok kişinin uykuda olduğu bir zaman dilimine denk geldiği için bu saatlerde ibadet eden kimsenin riyaya karışma tehlikesi gündüze nisbeten daha azdır. Gavs Abdülhakim el-Hüseynî [kuddise sırruhû] bu gerçeğe işaretle bir sohbetlerinde şöyle buyurmuşlardır:

“Gece ibadet etmenin bir diğer fazileti de kişinin yapacağı ibadet ve taatte nefsin vücut bulmaması, ona karışmamasıdır. Nefis, gecenin sessizliğinde, herkesin tatlı uykuda olduğu bir zamanda kalkıp Allah’a [celle celâluhû] ibadette bulunan kişide kendisine bir hisse çıkaramaz. Hiç kimse tarafından görülmeyeceğinden ibadetine riya karışması mümkün olmaz. Allah’ın [celle celâluhû] rahmeti, âdeta baharda yağan iri taneli sağanak yağmurlar gibi, gece gündüz âleme yağmaktadır. Bu ilâhî rahmetten ancak gaflette olmayan kimselerle geceleri uyanık olan kimseler istifade edebilir.

İşte herkesin uykuda olduğu bir saatte kalkıp vird çekmek yahut sünnet veya varsa kaza namazları kılmak suretiyle meşgul olan, kalben uyanık kimselerin üzerine, yağan bütün rahmet saçılır. En büyük kazanç, ekseriyetin o saatte uykuda olmasından ileri gelmektedir. Şöyle ki, herkes o saatte uyanık ve gafletten sıyrılmış olsa, ancak kendi hissesine isabet edenle iktifa eder. Fakat ekseriyet o saatte uykuda ise, gaflette ise, o zaman onlardan dönen rahmetten de istifade etmiş olur.

Durum böyle olunca, herkesin mışıl mışıl uyuduğu bir saatte tatlı, tatlı uykusunu feda ederek kalkan, abdestini alıp nafile, sünnet namazına duran, kaza namazı kılan veya zikirle meşgul olup da, sonunda ellerini kaldırıp, boynu bükük, gözü yaşlı olarak Rabbinden isteyen, yalvaran, yakaran kimse şüphesiz ki Allah’ın büyük teveccühlerine, sevgisine mazhar olur.” (Seyyid Abdülhakim el-Hüseynî, Sohbetler, s. 288-289.)

Gece Uyku ve Gaflet Vaktidir

İşte gece yapılan ibadet bu denli önemlidir. Zira Gavs Abdülhakim el-Hüseynî hazretlerinin de [kuddise sırruhû] dikkat çektikleri gibi gece, kulların genellikle uykuda ve gaflette oldukları bir zaman dilimidir. İşte çoğunluğun gaflet içerisinde olduğu bir vakitte kalkıp Rabb’e yönelmek, ibadet ve taatte bulunmak, el açıp yalvarmak büyük kazanımlara vesile olur. Bu itibarladır ki Allah Resûlü farz namazdan sonra en faziletli namazın gece namazı olduğunu ifade buyurmuşlardır. (Müslim, Sıyâm, 37; Tirmizî, Salât, 207.)


Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Ramazan ve Teravih - Abdurrahman Altundağ