Çocuğumuzla Nitelikli Zaman Geçirmenin Yolları

Her ebeveyn çocuğuna geniş zaman ayırmak, onunla daha çok vakit geçirebilmek ister. Ancak gündelik meşgaleler, iş hayatı ve çeşitli sorumluluklarla ilgilenme mecburiyeti yüzünden bunu yapabilmek güçleşir bazen. Yoğunluğun azaldığı, işlerin hafiflediği bir an, bir hafta sonu, bir tatil günü gelsin diye beklerken bir de bakarız ki haftalar geçmiş ve biz planladıklarımızı yapamamanın sıkıntısı içinde, çocuklarımızın kırgın gönülleriyle baş başa kalmışız.

Hal böyleyken geniş ve ferah bir zaman diliminin gelmesini beklemek yerine bakış açımızı değiştirmeliyiz belki de. Hiçbir şeyi ertelemeden, birlikte geçirebileceğimiz kısa ama keyifli anları kollamalıyız. Zira süresiyle değil, nitelikli içeriğiyle öne çıkan bu önemli anları yakalayarak çocuğumuzla birlikte olduğumuz sınırlı vakti daha da anlamlı hale getirebiliriz. Unutmayalım ki dopdolu geçen yarım saat, tüm güne bedeldir bazen.

Birlikte Keyif Alabileceğimiz Kaliteli Etkinlikler

Nitelikli zaman; ebeveyn ve çocuğun tümüyle birbirine odaklandığı, sağlam bir iletişim içinde olduğu ve başka işlerle uğraşmadığı bir vakte tekabül eder. Önemlidir; çünkü anne ve babayla geçirilen güzel vakit kısa da olsa, çocuğun sosyal, bilişsel ve duygusal gelişimine büyük katkı sağlar. Aradaki bağın güçlenmesine, çocuğun kendini mutlu ve güvende hissetmesine vesile olur.

Ancak bunu sağlamak için ille de türlü organizasyonlar yapıp bir aktiviteden diğerine koşmak gerekmez elbette. Günümüzün nasıl geçtiğine dair tatlı bir sohbet, birbirimize sarılarak geçireceğimiz bir dakika, paylaşılan bir parça çikolata, oynanan basit bir oyun bile yeterli olabilir. Zira buradaki amaç, nitelikli zaman geçirebilmektir öncelikle. Bu sayede çocuğumuzla aramızdaki duygusal bağ kuvvetlenecek ve ilişkimiz olumlu anlamda etkilenecektir.

Bu özel vaktin nasıl değerlendirileceği çocuğun yaşı, gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçlarına göre şekillenir. Zira onun ilgisini çekmeyen, bilişsel veya fiziksel durumuna uygun olmayan aktiviteler tercih edilirse çocuk sıkılıp yeterince umursanmadığı zannına kapılabilir. Bu durumun ilerleyen yaşlarda “aileyle vakit geçirmenin pek de keyifli bir şey olmadığı’’ fikrine sebep olduğu da görülmektedir ne yazık ki.

Bununla beraber, kaliteli zaman geçirebilmek için her iki tarafın da keyif alacağı meşgalelerin tercih edilmesi gerekir. Yani sadece miniklerin değil, anne babanın da merak ve ilgiyle dahil olacağı, yaparken mutlu hissedeceği aktiviteler planlanmalıdır. Aksi halde çocuk, sırf ona birtakım beceriler kazandırsın diye yapılan şeylerin ebeveyni tarafından sıkıcı bulunduğunu fark ederek hayal kırıklığına uğrayabilir. Ortak ilgi alanları bulmak için çocuğumuzla oturup bu vakti birlikte planlamayı deneyebiliriz pekala.

Etkinlikler İçin Çocuklara Vakit Ayırmalıyız

Nitelikli anlar yakalamak için dikkat etmemiz gereken husus, zaten sınırlı olan ortak zamanımız boyunca başka işlerle uğraşmayı bırakmaktır. Görev ve sorumluluklar, dizi ve maçlar, telefon görüşmeleri ve mesajlara kısa bir ara verip “yalnızca çocuğumuza” odaklanmadıkça vaktimizi verimli hale getiremeyiz çünkü. Yavrumuzla sohbet ederken bir yandan evi süpürmeye uğraşır veya e-postalarımızı kontrol etmeye çalışırsak örneğin, pek de amaca uygun hareket etmiş olmayız. Yahut çocuğun gözlerine bakmadan, tümüyle ona yönelmeden söylenen “Sen anlat, ben dinliyorum. Ee, sonra ne oldu? Hım, anlıyorum, evet...’’ gibi geçiştirme sözleri, ilişkimizi kuvvetlendirmek yerine olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Bunu önlemek için küçük tedbirler almayı deneyebiliriz. Eğer gün içinde gerçekten önemli işlerimiz varsa çocuğumuza ayıracağımız vakti bu sorumlulukları etkilemeyecek şekilde düzenleyebiliriz örneğin. Veya iyi bir planlama yapıp evladımızla birlikte geçireceğimiz vakit öncesinde işlerimizi bitirmeye uğraşabiliriz. Her halükarda başka unsurlarla bölünmeyecek, çocuğa has bir zaman dilimi oluşturmamız elzemdir.

Bir diğer çözüm yolu da ertelenmesi imkansız olan, mecburi işleri çocuğumuzla birlikte yapmayı denemektir. Örneğin bulaşık yıkaması gereken bir anne, bir yandan çocuğunun önüne küçük bir leğen koyup suyla oynamasını sağlarken diğer yandan onunla şarkılar söyleyip sohbet edebilir. Birlikte hamur yoğurmak, çamaşır asmak, halı yıkamak, yemek pişirmek gibi işler, zannettiğimizin aksine çocuk için keyifli ve merak uyandırıcı olabiliyor.

Markete gitmesi gereken bir baba, çocuğunu da yanında götürüp alışveriş listesindekileri bulma işini bir oyuna çevirebilir. Keza evdeki bozuk aletleri birlikte tamir etmek, eski eşya çekmecelerini düzenlemek eğlenceli birer aktivitedir çocuklar için. Böylece ebeveynler mütemadiyen ilginç etkinlikler üretmek zorunda kalmazken, çocuklar da gündelik yaşama dair meşguliyetleri birlikte yapmaktan keyif almış ve hayata dair önemli bilgiler edinmiş olurlar.

Çocuğumuzun Yaş ve Gelişimine Uygun Etkinlikler

Yapılacak aktiviteler konusunda çocuğun gelişim dönemine ve ilgi alanlarına odaklanmak gerektiğine değinmiştik. Bu anlamda ortak faaliyetlerin içeriği zamanla değişecek, bilhassa yaş ilerledikçe farklılaşacaktır elbette. Örneğin 0-2 yaş arası bebekler için çok önemli olan ve güvenli bağlanmayı sağlayabilen basit etkinlikler, 3-6 yaşındakilere anlamsız gelebilir veya oynanan oyunlar form değiştirebilir.

Okul öncesi dediğimiz bu dönemde, resim ve sanatsal faaliyetler yapmak, masal dinleyip hikaye oluşturmak, hayal gücünün kullanılabileceği özgün üretimlerde bulunmak önem kazanır. Su, toprak, oyun hamuru, kum gibi malzemeleri kullanma isteği artar, çocuk dış dünyayı keşfetmek ve yeni bilgiler öğrenmekten büyük keyif alır. Evdeki sıradan bir eşyayı, yerdeki küçük bir böceği, saksıdaki çiçeği, gökyüzündeki yıldızı uzun uzun inceleyebilir, bunlar hakkında konuşmaktan keyif alabilir. Bu yaş grubundaki çocukların merakını uyandıran her türlü ayrıntı, geçirilecek ortak vaktin konusu olabileceği için onları iyi izlemek ve sorularına kulak kesilmek gerekir.

İlkokul çağından itibaren sosyalleşme artacağından çocuk önceye göre çevresinden daha çok etkilenmeye başlar. Bu da onun farklı aktiviteler talep etmesine, örneğin televizyon veya bilgisayarla daha ilgili olmasına veya maddi isteklerinin artmasına neden olabilir. Bu dönemde çocuğumuzla eğilim ve ilgileri hakkında konuşup sohbet etmeyi, neyi neden yapamayacağımız konusunda ona mantıklı sebepler sunmayı deneyebiliriz. Bununla birlikte gerçekleştirilebilecek aktivitelere dair önerilerde bulunmak, bunlardan dilediğini seçip planlamasını sağlamak da onu mutlu edebilir. Çeşitli spor ve sanat dallarına, hobi ve uğraşlara yönelim için çok uygun olan bu dönemi kaçırmamak ve ailece ortak keyif alanları oluşturmak çok önemlidir.

Ergenliğin gelişiyle birlikte arkadaşlara duyulan ihtiyaç ve yönelim artacağından aileyle geçirilen zaman daha da azalabilir. Çocuğun kim olduğunu anlamaya çalıştığı, türlü iniş çıkışlar yaşadığı bu dönem, ebeveynler için zorlayıcıdır çoğu zaman. Bu kez nitelikli vakit geçirememekten yakınanlar anne babalardır. Ancak bu yeni durumdan yakınmak yerine, çocuğun nelere ilgi duyduğunu analiz edip bunlardan uygun olanları birlikte yapmayı deneyebiliriz. Sınırlar konusunda net davranmak ve gerektiğinde “Hayır” demekse her dönemde önemlidir, zira evlatlarımızın her istediğini yapmak zorunda olduğumuzu zannedersek, onlara daha çok zarar veririz.

Çocuğumuzla Yapabileceğimiz Etkinlikler

• Birlikte hayvanları beslemek

• Birlikte bir masal uydurmak

• Dünya haritasını açıp ülkeleri bulmaya çalışmak

• Şimşek çaktığında fırtınanın ne kadar uzakta olduğunu tahmin etmek

• Pikniğe gidip etraftaki çöpleri toplamak

• Ağaçların yaşını bulmaya çalışmak

• Doğada gördüğümüz canlıların resmini yapmak

• Okuduklarımız/ dinlediklerimiz üzerine sohbet etmek

• Birlikte dua ve ibadet etmek

• Hamak ve salıncak yapmak

• Birlikte bulutları izleyip çeşitli varlıklara benzetmek

• Kızakla kaymak

• Evdeki eşyaları boyayıp dekorasyonu değiştirmek

• Bir aile büyüğünü ziyaret etmek

• Güzel anıları yad etmek

Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Elif Özdemir - Semerkand Aile Dergisi Sayı: 167 s.40