Doğum Korkusu Nasıl Yenilir?

Doğum korkusu, günümüzde pek çok anne adayının, bebeğinin dünyaya geliş şekli ile ilgili taşıdığı endişedir. Çoğu kadında farklı nedenlerle yaşanan ortak duygunun adıdır doğum korkusu. Özünde hemen hepsi normal yollarla gerçekleşecek bir doğumu tercih etse de zaman ilerledikçe korku ve kaygılar başlıyor. Bilinçsizce anlatılan olumsuz doğum hikâyeleri yahut geçmiş doğumlarda yaşanan olumsuzluklar bu korkuların temel nedenlerini oluşturuyor.

İnsanoğlu milyonlarca yıldır doğuyor, doğuruyor. Doğum anının bu doğal sürecin bir parçası olduğunu kabullenen anne adayları bu tip korkulara prim vermez. Fakat yukarıda saydığımız durumlardan bazılarını yaşayanlar duydukları, gördükleri yahut okuduklarından son derece etkileniyor ve ne yazık ki hamilelikleri boyunca tedirgin bir ruh haliyle yaşıyor. Kimi anne adayı bebeğini kaybetmekten kimi anne adayları da kendilerine bir şey olmasından korkuyor. Bu korkularla başa çıkmanın yollarını ve normal doğuma nasıl hazırlanılması gerektiğine dair her şeyi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Esra Can Çetin ile konuştuk.

Olumsuz Doğum Hikâyeleri

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Esra Can Çetin doğum yapmamış kişilere, acı veyahut olumsuz tecrübelerin anlatılmaması gerektiği yönünde uyarıyor. Bu tip hikâyelerin anne adayının hem zor bir hamilelik hem de zor bir doğum süreci yaşamasına sebep olduğunu belirten Dr. Esra Can Çetin, anne adaylarına da bu tarz yaşanmışlıklara kulak vermemelerini öneriyor ve ekliyor:

“Doğum konusundaki ‘bilgi kirliliği’ de korkuya zemin hazırlar. Doğum ağrısının çekilebilecek ‘en büyük ağrı’ olduğunu duyan anne adayının bundan korkması doğaldır. Oysa doğum ağrısı doğal bir sürecin parçasıdır ve bir ameliyat, hastalık, kaza, travma, yara ağrısından bambaşkadır. Doğumdan sonra hemen ağrı biter ve hızla anneliği yaşamaya başlarsınız. Bazı anne adayları ise ağrıdan çok ‘kanama’ olabileceği, doğumda ‘kesilip dikiş atılabileceği, yırtılmalar olabileceği’ gibi durumlardan dolayı korktuğunu ifade eder. Epizyotomi dediğimiz ‘doğum kesisi’ sizin ve bebeğinizin güvenliği için doktor tarafından açılan kontrollü bir kesidir ve bu bölgede yara iyileşmesi vücudumuzdaki diğer bölgelere göre hızlı olur. Sonraki doğumlardan korkanlar genelde ‘ilk doğumları zor geçmiş’ anne adaylarıdır ki sonraki doğumların ilkinden daha kolay geçtiği bilinen bir gerçektir.”

Normal Doğumdan Korkan Her Gebe Sezaryene Alınır mı?

Normal doğumun gerçekleşmemesi için hiçbir sebep yokken anne adayı korkuyor diye hemen sezaryene alınmaz. Çünkü Opr. Dr. Çetin’in ifadesiyle anne adayı o esnada mantıklı karar verebilme yeteneğine sahip olamadığı için hasta yakınları, doktor ve ekip, anne adayının motivasyonunu sağlamaya çalışıyor. Doğuma uyumlu hale getirilmek için uğraşılan anne adayı, gevşeyip rahatladığında doğuma devam ediliyor. Bazı durumlarda ise yine ortak alınan karar sonucunda doğum epidural anestezi ile gerçekleştiriliyor ve bu sayede anne adayının rahatı sağlanarak doğuma uyumu arttırılmış oluyor. Fakat anne adayının korkusu motivasyon ve telkinle kontrol altına alınamadığında ıkınma tekniği doğru uygulanmıyor, dolayısıyla anne adayı doğuma yardımcı olmadığından durum değişiyor. Çünkü anne adayı korkusunu yönetmeyi başaramıyor ve söylenenleri anlama, uygulama yeteneğini kaybediyor. Opr. Dr. Esra Can Çetin, bu esnada doğumun zorlaşması, bebeğin doğum kanalında gereğinden fazla kalmasıyla birlikte bebeğin oksijensiz kalması ve doğuma bağlı yırtıklar oluşması gibi istenmeyen durumlarla karşılaşılabileceğine dikkat çekiyor. Böyle durumlarda doktorun kararı ile sezaryen uygulaması gerçekleşebiliyor.

Doğum Korkusunu Yenmek İçin Neler Yapılmalı?

Anne adayının bu sürece eşiyle birlikte hazırlanması anne adayının sürece uyum sağlamasını kolaylaştırıyor. Doğumun gerçekleşeceği hastahaneyi, yatılacak odayı önceden görmek, doğumun ortalama kaç saat sürebileceği, olası aksilikler ve bunların karşısında neler yapılması gerektiği konusunda bilgilendirilmek korkunun azalmasına yardımcı oluyor. Dr. Esra Can Çetin, doğumu gerçekleştirecek doktor ve ekibe güvenmesinin de korkunun giderilmesine büyük katkı sağlayacağını ifade ediyor.
 

Her Beden, Her Ağrı Eşiği, Her Doğum Başka

Anne adayının unutmaması gereken en önemli detay her bedenin farklı olduğu. Bununla birlikte her bedenin ağrı eşiği de farklıdır. Dolayısıyla her doğum hikâyesi de farklılık gösterir. Zira aksi olsaydı ve doğum dünyanın en dayanılmaz ağrısı olsaydı bugün hiçbir kadın ikinci hatta üçüncü çocuğu doğurmayı göze almazdı.

Ağrısız Doğum İçin Alternatif Yöntemler

Doğum, dokuz ay karnınızda taşıdığınız bebeğinizin artık gelişimini tamamlayıp, kendini hazır hissettiğinde, size kavuşmak için çeşitli kasılmalarla doğum kanalınızda yol alıp dünyaya gözünü açması demektir. Bebeğinizin bu yolculuğu sizin için sıkıntılı bir süreç olacaktır fakat onu kucağınıza aldığınızda, bu küçük şeyin bütün sıkıntılarınıza değdiğini hissedeceksiniz. Bu güzel hediyeyi aldıktan sonra da ona ulaşmak için geçirdiğiniz doğum süreci tatlı bir anı olarak hafızanızda kalacak. Biz de size özel olan bu tecrübeyi biraz daha tatlı kılmak için ağrısız doğum yöntemleri ile ilgili bir araştırma yaptık ve sonucu sizinle paylaşıyoruz. Fakat her ağrısız doğum yöntemi her anneye uygulanamayacağından bu konuda hamilelik sürecinde sizin ve bebeğinizin gelişimini takip eden doktorunuzla iş birliği içinde olmanız ve merak ettiğiniz her konuda doktorunuza danışarak sizin için en uygun yöntemi doktorunuzla birlikte seçmeniz çok önemli.

Normal Doğumlarda Epidural Analjezi

Analjezi “ağrısızlık, ağrının kesilmesi, acı yitimi” gibi anlamlara gelmektedir. Normal doğum anında uygulanan bölgesel analjezi ise anne adayının bilinci açıkken, ağrının oluştuğu bölgenin geçici olarak uyuşturulmasıyla bölgedeki ağrı hissinin giderilmesidir. Epidural analjezi, spinal analjezi, kombine spinal epidural analjezi normal doğum esnasında uygulanabilen analjezi türleridir. Epidural analjezinin en çok tercih edilen analjezi türü olduğu bilinmektedir. Anne adayının beline ağrı kesici ilaçların enjeksiyonuyla gerçekleşir. Bu uygulamada normal doğum için gerekli olan doğum sancısı, kasılmalar vardır ama anne adayını rahatsız etmez. Fakat uygulamanın âni tansiyon düşmesi, baş ağrısı gibi yan etkileri bulunmaktadır. Doğumdan sonra bel ağrıları da görülebilir. Bu durumda analjezi uygulaması ile ilgili olarak doktorunuza başvurmanız faydalı olacaktır.

Suda Doğum (Hidroterapi)

İnsan vücudunda su, özellikle de ısısı vücut ısısına yakın olduğu zaman rahatlatıcı bir etki yapar. Su, vücudu rahatlatan endorfin hormonunun salgılanmasını kolaylaştırdığından vücut suyun içinde kendini daha rahat ve gevşemiş hisseder. Suyun insan vücudundaki tedavi edici bu tesirine “hidroterapi” de denmektedir. Suyun bu özelliği hidroterapinin doğumda da kullanabileceğini akla getirerek uzmanları bu konuyla ilgilenmeye itmiştir. Sonuç ise ağrının azaldığı ve doğum süresinin de normale oranla biraz daha kısaldığı “suda doğum” yöntemi.

Bu yönteme göre normal bir doğum başından sonuna kadar 35-37 derece sıcak suyla dolu bir havuzun içerisinde gerçekleşir. Suda doğum vücudun daha rahat gevşemesini, rahim ağzının da daha kolay açılmasını ve ıkınma hareketlerinin de daha kolay olmasını sağladığı için doğumu kolay hale getiren bir yöntemdir. Bebek de anne karnında zaten su içinde bulunduğu için havuzdaki sulu ortama rahatlıkla geçtiğinden şoka uğramaz. Uygulama sırasında anne adayına herhangi bir ilaç verilmez. Bazı durumlarda annenin sadece ağrıyı suyun içinde çekip doğumu suyun dışarısında gerçekleştirmesi de mümkündür.

Suda doğum yöntemi, ilk kez doğum yapan anne adaylarına ve riskli gebelik grubunda olanlara önerilmemektedir. Bu yöntem için de işin ehli bir uzmana danışmak daha yararlı olacaktır.

Ağrısız Doğumda Entonoks

Halk arasında “gaz” olarak da bilinen bu yöntem sadece bazı hastahanelerde bulunmaktadır. Anne adayına % 50 oksijen ve % 50 nitroz oksit içeren “entonoks” gazı bir maske aracılığıyla koklatılır. Etkisi çabuk başlayan ve çabuk sona eren bu yöntem hafif sersemlik ve baş dönmesine sebep olabilir. Ağrıyı tamamen yok etmese de hafifletir ve bebeğe zararı yoktur. Bu yöntem ile ilgili de doktorunuza danışabilirsiniz.

Ağrısız Doğumda TENS

Sinirlerin cilt üzerinden elektrikle uyarılması olan TENS anne adayına bel hizasında cilt üstüne yapıştırılan pedler aracılığıyla hafif elektrik verilmesiyle gerçekleşir. Anne adayı akımın şiddetini kendisi ayarlayabilir. Bebeğe zararı olmayan bu yöntem ancak doğumun başlangıcındaki ağrılara tesir edebilmektedir.
 

Petidin Enjeksiyonu

Petidin morfinin bir türevidir. Kuvvetli doğum ağrıları yerleştikten sonra kas içine uygulanır. Ağrının giderilmesinde ve doğumun ilerlemesinde olumlu rol oynadığı bilinmektedir. Doğuma yaklaşık bir-bir buçuk saat kala uygulanabilen bu yöntem doğumun başlarında etkili olup son safhalarında etkili olmayabilir.

Doğum sancısının giderilmesi için çeşitli baharatlar ve otlar (herbalizm), hipnoz, akupunktur ve aromaterapi de kullanılan yöntemler arasındadır. Yalnız bunların etkinliği henüz ispatlanmamıştır.
 

Sezaryen

Anne veya bebeği tehdit eden durumlarda sezaryene başvurulabilir. Ancak sezaryen bir operasyona ilişkin genel riskleri taşıdığından ve annenin doğum sonrası ayağa kalkması normal doğuma göre geç olduğundan mecbur kalınmadıkça tercih edilmemelidir. Sezaryende ağrının giderilmesi için normal doğumda kullanılan “analjezi” den farklı olarak “anestezi” gerçekleştirilir. “Analjezi” ağrı duyma hissinin kaybı iken “anestezi” bütün duyu, his ve algıların kaybolması demektir. Anestezinin de “spinal” ve “epidural” olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Sezaryenin gerekli olduğu durumlar genelde hamileliğin son dönemlerine doğru netleşebilmektedir. Bu nedenle anne adayının bilgisi dahilinde planlı bir sezaryen gerçekleştirilebilir. Nadiren normal doğum esnasında gerçekleşebilecek acil durumlarda da sezaryene başvurulmaktadır. Sezaryenin ihtimal dahili olduğu durumlarda anne adayı doktoruna danışarak konuyla ilgili daha detaylı bir bilgi talep etmeli ve kendisi için en ideal yöntemi doktoruyla birlikte seçmelidir.


Aşağıdaki kaynaktan faydalanılmıştır:
Esra Gayretli - Hamilelik ve Doğum